Czuję się kompletną osobą
Marianna rozpoczęła życie singielki po dziewięcioletnim związku. - Byłam bardzo zakochana w moim partnerze, pierwsze dwa lata to był istny miesiąc miodowy. Byłam przekonana, że jesteśmy tą parą, o której kręci się romantyczne komedie, że się po prostu odnaleźliśmy - opowiada. Marianna była wstrząśnięta, kiedy w trakcie wyjazdu służbowego dowiedziała się, że partner ją zostawia. Kilka tygodni później wyszło na jaw, że wcale nie potrzebuje czasu dla siebie, jak początkowo twierdził, ale kogoś poznał. - Nie byłam na to przygotowana. Rozpadłam się na tysiąc kawałków. Potem próbowałam załatać dziurę po nim, czyli poznać kogoś nowego - to był wtedy dla mnie jedyny możliwy scenariusz - opowiada. To się jednak nie wydarzyło. - Trzeci rok żyję solo .
34-letnia Marianna ma pracę, w której jest doceniana, bardzo dobrą sytuację finansową, zaczęła bardziej dbać o relacje - z rodziną, przyjaciółmi. Jej celem nie jest bycie całe życie solo, ale osiągnęła moment, w którym - jak twierdzi - w pojedynkę czuje się kompletną osobą. - Dominuje narracja, że osoby samotne są wybrakowane, albo coś z nimi jest nie tak, albo że głównym celem człowieka jest znalezienie partnera. Ku mojemu zaskoczeniu teraz mój poziom zadowolenia z życia jest co najmniej na takim samym poziomie jak wtedy, kiedy byłam w szczęśliwym związku - opowiada.
Przyznaje jednak, że gdy jest singielką, trudniej jej jest zaspokajać różne potrzeby. - Mam potrzebę intymności. Brak stałego wsparcia, bliskości - to są największe minusy życia solo. Ale to nie jest tak, że te pragnienia może zaspokoić tylko jedna osoba. Trzeba się bardziej postarać, dowiedzieć, jak sięgać po to, czego się potrzebuje w inny sposób - tłumaczy. Ma swoje ulubione filmy pornograficzne, a, jak dodaje, w czasach Tindera [aplikacja randkowa - przyp. red.] umówienie się na seks jest bardzo proste.
Miewa jednak chwile, kiedy czuje się tak samotna, że ma ochotę płakać. - Zdarza się to może raz na kwartał. Ale i wtedy nie popadam w beznadzieję. To, że nie mogę czegoś mieć, nie oznacza, że mam tego nagle desperacko szukać. Trzeba zaakceptować, że nie wszystkie potrzeby będziemy mieli zawsze zaspokojone - podsumowuje.
W tej chwili pracuje nad tym, żeby przyzwyczaić się do myśli, że może pozostać singielką do końca życia.
Bycie singlem to epizod
Według danych GUS z 2016 r. w Polsce jest prawie 29 proc. osób stanu wolnego powyżej 20. roku życia - to o ok. 7 proc. więcej niż w 2011 r. W Polsce jest też coraz więcej jednoosobowych gospodarstw domowych. Według badań Eurostatu odsetek ten wzrósł z 19,5 proc. w 2007 r. do 23,5 proc. w 2017 r. Mimo że singli jest w Polsce coraz więcej, w kwestii życia w pojedynkę Polacy są podzieleni - 49 proc. akceptuje taki styl życia, 45 proc. - nie. Jednocześnie nawet 61 proc. Polaków nie ma nic przeciw temu, by młodzi ludzie odkładali decyzję o stałym związku, a nawet z niego rezygnowali. Im młodsi, tym liczniej to akceptują.
Prof. Bella DePaulo z University of California przeanalizowała 814 badań dotyczących singli. W 2016 r. przedstawiła wyniki swoich analiz. Twierdzi, że negatywny portret singli, którzy są zaabsorbowani pracą i mają kłopoty ze znalezieniem partnera, należy skorygować. Jej zdaniem ludzi samotnych jest coraz więcej, ponieważ coraz więcej osób chce być singlami. Dzięki temu mogą wybierać to, co jest dla nich najlepsze, bardziej autentyczne i satysfakcjonujące. Ludzie samotni, jak twierdzi, częściej mogą sobie pozwolić na pracę, która jest dla nich bardziej satysfakcjonująca. Nie muszą iść na kompromisy wynikające z tego, że mają na utrzymaniu rodzinę. Single są również bardziej związani z najbliższą rodziną, głównie z rodzicami i rodzeństwem, oraz z przyjaciółmi.
Zmianę w postrzeganiu singli można również dostrzec w tym, jak funkcjonują oni w sieci - jeszcze kilka lat temu jedynymi portalami dla singli były te, które służyły przede wszystkim znalezieniu partnera na stałe - Sympatia.pl czy eDarling.pl. W ciągu ostatnich kilku lat powstało wiele aplikacji umożliwiających poznanie kogoś między innymi wyłącznie na seks, jak np. Tinder. W takich aplikacjach jak OkCupid czy Bumble użytkownik może zaznaczyć w swoim profilu, czego szuka. Wachlarz jest szeroki - od krótkich relacji, wyłącznie na seks, przez relacje "na jakiś czas", po związki na stałe i przyjaźnie.
Psychoseksuolożka, terapeutka Bianca-Beata Kotoro przekonuje, że można być singlem z wyboru, nawet bardzo szczęśliwym singlem, ale tylko przez jakiś czas. - Są osoby, które twierdzą, że życie w pojedynkę jest tym, co daje im największą satysfakcję, ale świat nauki nie poznał jeszcze przypadku, żeby osoba żyjąca samotnie przez dwadzieścia czy więcej lat była z tego powodu szczęśliwa - mówi.
Jak podkreśla ekspertka, podejście do życia w pojedynkę zależy od tego, w jakim jesteśmy wieku. - Na studiach wydaje nam się, że całe życie przed nami, upajamy się wolnością i z czasem się do niej przyzwyczajamy. Bycie singlem ma wiele plusów - nie trzeba się do nikogo dostosowywać, iść na kompromisy, przed nikim tłumaczyć - mówi Kotoro. Granicą, kiedy bycie singlem przestaje być aż tak atrakcyjne, jest 35. rok życia. - Widzę to po pacjentach, którzy trafiają do mnie do gabinetu. A po czterdziestce raczej nikt już o sobie nie powie, że jest singlem z wyboru, chyba że to osoba po rozwodzie czy stracie wieloletniego partnera. Nie każdy chce mieć rodzinę i dzieci, ale każdy chce mieć obok siebie drugiego człowieka. Bycie singlem to tylko pewien epizod - podkreśla psychoseksuolożka.
Uczestnicy badania CBOS z 2018 r. jako najczęstszy powód zachorowania na depresję podawali właśnie samotność, brak kontaktów z ludźmi lub niewystarczające, powierzchowne kontakty z nimi. Kotoro te wyniki nie dziwią. Sama zbadała, że satysfakcja z bycia singlem trwa średnio sześć lat. - Media lansują model życia solo - w sieci pojawia się mnóstwo artykułów, które gloryfikują życie w samotności i wynikające z niego korzyści - można się rozwijać, podróżować. To nie jest dobre. 30-letnia osoba, która twierdzi, że mogłaby być sama do końca życia, powinna pomyśleć o sobie w perspektywie dziesięciu, piętnastu lat - mówi. Zdaniem psycholog ani przyjaciele, ani rodzina nie są w stanie zastąpić stałego partnera. - Samotni przyjaciele z czasem zaczną się wiązać, a potem zakładać rodziny. Czasu dla znajomych będą mieli coraz mniej - dodaje Kotoro.
Co nie znaczy, jak podkreśla, że należy za wszelką cenę być w związku. Pobycie samemu, zwłaszcza po rozstaniu, jest potrzebne i może być rozwijające. - Warto zastanowić się, co nie wyszło w ostatniej relacji. Nigdy nie jest tak, że wina leży po jednej stronie. Jeśli wejdziemy szybko w nowy związek, istnieje ryzyko, że powtórzymy te same schematy - podkreśla Kotoro.
Relacja ze znieczuleniem
34-letnia Marta w ostatnim związku czuła się bardziej samotna niż jako singielka. - Nie dostawałam takiego wsparcia, jakiego potrzebowałam - mówi. W tej chwili daje sobie czas na przetestowanie bardziej otwartej formy relacji. Nie chodzi jej tylko o seks. Chciałaby się z kimś spotykać, ale nie na wyłączność. Chciałaby również uniknąć wzajemnego obarczania się swoimi problemami. - Nie chcę być odpowiedzialna za czyjeś uczucia, nie chcę się również emocjonalnie do nikogo przywiązywać. Znajomość bez zobowiązań to relacja ze znieczuleniem. Ludzie nic sobie w niej nie obiecują. A w co się ona przekształci - nie wiadomo - przekonuje Marta. Według 34-latki tego typu znajomość zaspokaja różne potrzeby. - Mogę czuć się piękna i dowartościowana, seksualnie spełniona. Mogę też miło spędzić czas, porozmawiać na interesujące mnie tematy. A potem wrócić do swojego życia - mówi.
38-letni Daniel również jest w niezobowiązującej relacji, na odległość. On mieszka w Londynie, ona w Warszawie. Spotykają się średnio raz w miesiącu, ale nic sobie nie obiecują. Jeśli on kogoś pozna, ona nie będzie mogła mieć do niego pretensji. I vice versa. - Mógłbym stworzyć poważniejszą relację z tą kobietą, bo jest najbliższa mojemu ideałowi. Ale na razie jest to niemożliwe - nie mogę się przeprowadzić z przyczyn zawodowych, ona - rodzinnych - opowiada. Bycie singlem w jego przypadku polega więc na tym, że nikogo aktywnie nie szuka, ale podkreśla, że nie ma zamiaru być singlem do końca życia. - Uważam, że miłość definiuje nasze życie i nadaje mu sens - mówi. Zaznacza też, że niełatwo dziś spotkać kogoś, z kim chciałoby się związać na dłużej. - Ludzie stali się bardzo wybredni. Rzadko mam też okazję poznać kogoś w realu, bo nie wychodzę na miasto tak często jak dawniej. A randkowanie przez Internet pozbawione jest tej magii i ekscytacji, jest sztuczne. W dodatku dziewczyny, z którymi się spotykałem, zazwyczaj miały podejście: "jak nie ten, to zaraz będzie następny" - opowiada.
To, co Daniela również zniechęca do zaangażowania się w poważny związek, to przykre doświadczenia jego znajomych. - Byłem świadkiem, jak zakładali rodziny, brali śluby, a po kilku latach się rozwodzili. To daje do myślenia. Czasem potrzeba czasu, żeby dorosnąć do decyzji o życiu z drugą osobą, trzeba wiedzieć, kim się jest, czego się chce i co można tej osobie zaoferować - mówi.
Bianca-Beata Kotoro przekonuje, że niezobowiązujące relacje są łatwiejsze niż stały związek. - Filozofia "fast food" dotyczy dziś nie tylko jedzenia, ale i życia w ogóle. Luźne związki to jednak tylko atrapa, która zazwyczaj nie trwa długo. Takie relacje są fascynujące i gorące tylko przez pewien czas. Łatwo je wymienić na nowe. Pytanie, czy dzięki nim czujemy się spełnieni. A może inaczej nie potrafimy funkcjonować? W stały związek trzeba włożyć pracę, emocje. Nikt nam też nie powie, co taka relacja nam da. Nikt nas też nie nauczy, jak w niej być - mówi Kotoro.
Ludzie nie będą potrafili utrzymać relacji
28-letni Mateusz za to, że jest sam, wini siebie, czasy i dziewczyny, które, jego zdaniem, mają dziś wygórowane, a czasem nawet sprzeczne oczekiwania. - Prowadzę bardzo aktywne życie, chodzę na siłownię, trenuję sztuki walki, uczę się języków, interesuję się muzyką. Nie chcę z niczego rezygnować. Moja ostatnia dziewczyna miała mi za złe, że za mało czasu jej poświęcam. Czuła się pomijana. Rozumiem ją i myślę, że zachowywałem się trochę egoistycznie - opowiada. Z drugiej strony Mateusz obserwuje, że dziewczyny oczekują, by mężczyzna dobrze wyglądał, miał pasje i zainteresowania poza pracą i Netfliksem, był ambitny i się rozwijał, bo to szansa na zdobycie w przyszłości lepszego i atrakcyjniejszego finansowo stanowiska. - Czuję, że muszę być konkurencyjny. A doba ma tylko 24 godziny. Ciężko się rozwijać i pozostać ciekawym partnerem, a jednocześnie poświęcać większość swojego wolnego czasu drugiej osobie. Nie rzucę wszystkiego dla kogoś, kogo dopiero poznałem. Nie mówię oczywiście: Hej, masz tu mój grafik i się dopasuj, ale zazwyczaj nie poświęcam tej osobie tyle czasu, ile potrzebuje - wyznaje.
W dzisiejszych czasach, jak mówi Bianca-Beata Kotoro, młodzi mają bardzo wysokie wymagania wobec drugiej osoby. A wykładają się na pytaniu, co sami mogliby zaoferować. - Nie chodzi o to, żeby za wszelką cenę być w związku, dobrze mieć wysokie standardy i nie godzić się na zachowania destrukcyjne. Często się jednak okazuje, że łatwiej jest powiedzieć, że nie udało nam się trafić na tego jedynego, niż pracować nad relacją - mówi.
Nieszczęśliwych singli może być coraz więcej
Psychoseksuolożka twierdzi też, że dzisiaj wychowujemy solistów, nie partnerów. Ludzie nie są uczeni współpracy, ale grania na siebie. - Dzieci dorastają w przekonaniu, że jeśli one kogoś pokochają lub polubią, to ten ktoś automatycznie odwzajemni ich uczucia. To nieprawda. W 30-osobowej grupie dzieci wszystkim się mówi, że są najlepsze. Nie, może być tylko jeden najlepszy. Nic dziwnego, że wśród nastolatków jest obecnie tak wysoki odsetek prób samobójczych czy osób cierpiących na depresję, samookaleczających się. To pokłosie zderzenia z rzeczywistością - tłumaczy Kotoro.
Według raportu Fundacji "Dajemy Dzieciom Siłę" z 2017 r. Polska jest na drugim miejscu w Europie pod względem samobójstw nieletnich. Zaburzenia zdrowia psychicznego stają się jednym z największych problemów dzieci i młodzieży. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy może być silne poczucie samotności.
Jak mówi Kotoro, rodzice zapominają, że dzieci potrzebują zasad i granic. W ich przekonaniu granice zabijają kreatywność najmłodszych. - Gdy mówię im: Nie pytamy dziecka w wieku przedszkolnym, co ma ochotę zjeść, tylko czy ma ochotę na kanapkę z szynką czy z serem, są oburzeni - opowiada. Podkreśla, że jeśli rodzice nie zmienią podejścia do wychowywania, nieszczęśliwych singli będzie coraz więcej. - Ludzie po prostu nie będą potrafili utrzymać relacji. Bo nikt ich tego nie uczy - podsumowuje.
Ewa Jankowska. Dziennikarka i redaktorka, absolwentka Polskiej Szkoły Reportażu. Zaczynała w Wirtualnej Polsce w dziale Kultura, publikowała wywiady w serwisie Ksiazki.wp.pl. Pracowała również serwisie Nasze Miasto i Metrowarszawa.pl, gdzie z czasem awansowała na redaktor naczelną.
