To co, Adaś, koniec żartów?
- Koniec żartów.
Taki tytuł nosiła twoja pierwsza płyta. Pamiętasz jeszcze, o co ci chodziło?
- Ledwo. To było w końcu 12 lat temu. Uznaliśmy - Webber i ja - że to świetny pomysł tak zacząć od końca.
Jesteś tam, gdzie jako 20-latek planowałeś być? Wyszło, jak myślałeś?
- I tu, Oleńko, popełniasz zasadniczy błąd, zakładając, że ja wtedy cokolwiek myślałem. A tym bardziej o tym, co będzie za 12 lat. Jestem w ogóle istotą dość bezmyślną. I fatalną w planowaniu. Nie mam zielonego pojęcia, co będzie w przyszłym roku. Wtedy - zapewniam - wiedziałem jeszcze mniej.
20-latki mają wielki rozpęd i słabe hamulce. Nie byłeś taki? Nie wierzyłeś, że za dekadę świat będzie twój?
- Miałem słabe hamulce. W tym wieku człowiek ma więcej beztroskiej odwagi w podejmowaniu różnych kroków, mniej myśli o konsekwencjach. Byłem młody i wkurzony. Przeszło mi. Tamten 20-latek naiwnie zakładał, że wpłynie na ludzi swoją muzyką, że ich zmieni. Zrozumiałem, że to niemożliwe. Ale mogę przynajmniej mówić o sobie, obnażając cały patos.
Urok dwudziestki polega na tym, że nie wiesz tego, co sprawia, że później gorzkniejesz. Że optymizm i naiwność nie są później już tak bezgraniczne i bezkrytyczne. Dorastasz i już zawsze z tyłu głowy czai się ciemna myśl dotycząca kondycji człowieka w ogóle czy pytanie o własną wartość. Nic nie jest już takie jasne. I świeże.
Nie jesteś już optymistą?
- Trochę mi się zestarzał ten optymizm. Wolałem go młodszego, nie zadawał tylu pytań. Zdarza mi się za nim tęsknić. Ale z tęsknot mniej własny optymizm, a bardziej stare polskie kino. I seriale; kiedy lewym kątem prawego oka zobaczę, że w telewizji lecą "Alternatywy 4", to nie odpuszczę, obejrzę odcinek do końca. "07 zgłoś się" to mój ulubiony serial.
Kręci cię absurdalna estetyka czy uważasz, że wtedy było lepiej i równiej?
- Nie mam pojęcia, jak było wtedy. Nie żyłem w tamtym ustroju. Raz w życiu stałem w kolejce, na plecach babci. Te seriale to moja młodość, mam same dobre skojarzenia. Najwidoczniej miałem udane dzieciństwo.
A jakie skojarzenia masz teraz?
- Wyobrażasz sobie, że Adam Michnik pisze dziś "Kościół, lewicę, dialog" i ktoś ze strony Kościoła traktuje to poważnie? Nie żaden szlachetny outsider w rodzaju Bonieckiego, tylko ktoś z głównego nurtu? Wyobrażasz sobie, że nawiązuje się dialog?
Nie.
- Właśnie. Żyjemy w kraju wojny. To mi się strasznie nie podoba. Mam pretensje do obu stron konfliktu. Właściwie więcej mam do zarzucenia swoim.
Która jest twoja strona?
- Lewacko hm...
...wykształciuchowska?
- Niech będzie. Mam żal do tych ludzi, że więcej czasu i energii poświęcają na zajadłą walkę z prawą stroną niż na pracę nad normalnym, dobrym życiem. Na walkę o człowieka. To - wydaje mi się - ponure zwycięstwo prawej strony: wszyscy zaczęli mówić tym samym językiem.
Więc uważasz się za lewaka.
- Jeżeli za lewaka uznamy kogoś, kto wyżej ceni prawa człowieka od praw zbiorowości, kto uważa, że mniejszości narodowe wymagają większej ochrony niż większość, kto ceni swoją wolność i rozumie potrzebę jej rozwijania u innych, no to pewnie, że tak. Wprawdzie kiedy ja się uczyłem doktryn politycznych, to się to nazywało "socjalny liberalizm", ale kto dzisiaj przywiązuje wagę do takich niuansów. Żyjemy w czasach poprzestawianych pojęć. Dziś najbardziej lewicującą partią jest PiS, oni są najbardziej socjalistyczni w swoich hasłach. Nigdy ich zresztą nie zrealizują. Dwie partie - PiS właśnie i Solidarna Polska - w swoich spotach obiecywały, uwaga, po 500 zł na każde drugie dziecko w rodzinie każdemu i co miesiąc. Oglądałem i nawet mi się włos nie zjeżył; już przywykłem, że oni plotą takie bzdury. Umówmy się, to jest ultrasocjal. Czegoś takiego nie było nawet w Niemczech.
Spokojnie, u nas też nie będzie.
- To prawda. Oczywiście mogę walczyć z łatką lewaka. Ale jak? Tłumacząc, że jestem wielkim liberałem w kwestiach obyczajowych i umiarkowanym socjaldemokratą w kwestiach gospodarczych? Mam się wikłać w te niuanse? Dowodzić, że bliżej mi do Hobhouse'a niż do Hobbesa? Polityka mnie przeraża. Nic by mi się nie stało, gdybym sobie odpuścił codzienne czytanie gazet.
Więc czemu sobie nie odpuścisz?
- Bo bardzo ciekawi mnie, co dzieje się na świecie. Tu nie mam oporów typu: "polityka w Afganistanie jest brudna". Chcę wiedzieć.
Omijaj wiadomości z kraju, czytaj tylko te ze świata. Nie musisz wiedzieć, komu i dlaczego dał po twarzy europoseł Janusz.
- Usiłuję, ale to zawsze wisi na jedynce. Poza tym... brakowałoby mi tego.
A jednak!
- Jasne! Przyzwyczaiłem się do polskiego bagna. Niechętnie przyznaję również, że to mój obowiązek - wiedzieć. To mój kraj. Jakkolwiek głupio by to brzmiało, mamy wpływ na to, co tu się dzieje. Niewielki i pośrednio, ale mamy. Tylko czasem ręce opadają.
Siostro, po co my słuchamy tych polityków? Powiedz mi. Po co my tracimy na to czas? Na te intrygi, serialowe fabułki?
Adam, ty nie przeżyłbyś dnia bez tych wiadomości. Widzę, że jesteś głęboko zafascynowany.
- Zanim dojdę do relacji z Ukrainy, to muszę przeczytać pierwszych osiem stron gazety. Coś z tej polskiej polityki mi w oko wpadnie. Chętnie bym to filtrował. Zdecydowanie wolałbym słuchać w samochodzie BBC. Z przyjemnością czytam te tytuły, które nie boją się barwnie, szeroko i niepowierzchownie pisać o świecie. Czasem "Polityka". "Tygodnik Powszechny" ma świetnych korespondentów. Tam piszą najmądrzejsi ludzie w tym kraju. Co nie przeszkadza mi się z nimi często nie zgadzać. To są katolicy, czego z całą pewnością nie można powiedzieć o mnie. Ale nie wydzieram z oburzeniem z "Tygodnika" stron o wierze. Czasem czytam z ciekawością.
Jesteś niewierzący.
- Jestem deistą. Ale wszyscy jesteśmy wychowani w kręgu religii rzymskokatolickiej i nie uciekniemy od tego. Przyznasz, że bardziej mamy zakorzenione w pamięci " Ojcze nasz" niż fragmenty z Tory czy Koranu. Większość z naszego pokolenia jest pewnie ochrzczona. Dlatego zwykle te poszukiwania własnej drogi zaczynają się od hucznego zerwania z katolicyzmem. U mnie to wypadło gdzieś przed bierzmowaniem.
Nie uważasz, że polski Kościół przekracza granice?
- Tak. Bardzo mi się nie podoba postawa hierarchów. Ta przeklęta nienawiść, to zagrzewanie do wojny. Ten potwornie niechrześcijański język u kościelnej wierchuszki. To mi się nie mieści w głowie. Oni się kompletnie pogubili, stracili poczucie rzeczywistości. A najbardziej mnie martwi, że w Konferencji Episkopatu, tym zebraniu biskupów, tak rzadko słychać choć jeden rozsądny głos. Pół choćby. Co nie znaczy oczywiście, że wszyscy katolicy są chorzy z nienawiści.
Adam, ale żyjemy w państwie częściowo rządzonym przez Kościół. To, że człowiek może trafić do apteki, w której odmówią mu sprzedaży środków antykoncepcyjnych, jest jakimś absurdem. A to dopiero czubek góry lodowej.
- No to słuchaj. Raz mi się to zdarzyło. Byłem 14-letnim gówniarzem, ale już paliłem, więc wiadomo - mężczyzna. Pani w kiosku bohatersko odmówiła mi sprzedaży prezerwatyw. Pewnie chodziło jej o swoiście rozumianą przyzwoitość, dziś by się powołała na klauzulę. I to ona wyszła na tym gorzej; namówiłem kolegów i zrobiliśmy pod jej kioskiem pikietę. Chodziliśmy w kółko z kondomami na głowach. Kondomy bez przeszkód kupiliśmy gdzie indziej. To był jedyny przypadek, kiedy spotkałem się z brakiem dostępu do środków antykoncepcyjnych, jakichkolwiek: "przed" czy "po". Czytam o tych wszystkich przypadkach i myślę: jasne, że to oburzające. Chazan zachował się nieludzko
Zaraz powiesz "ale".
- Tak. Bo polski świat medyczny nie składa się z samych Chazanów. Nie wylewajmy dziecka z kąpielą. Nie mówmy, że wszyscy lekarze oszaleli. Owszem, mówmy o tych kwestiach głośno. Ale nie wywołujmy wrażenia, że jest gorzej, niż jest naprawdę. Ludzie w małych miastach nie spotykają się, żeby tłuc się kamieniami w sprawie podpisywania lub niepodpisywania deklaracji wiary. Niektórzy po prostu podpisali tę deklarację, bo są katolikami. Nie zdając sobie sprawy z konsekwencji, ba, typowo po polsku nie czytając dokładnie tego, co podpisują. To nie znaczy, że sumienie mają natchnione wyłącznie przez Ducha Świętego i nie da się z nimi pogadać.
Chodzisz na wybory? Będziesz chodził?
- Chodzę i będę. Tylko czasami jak już pójdę, nie mogę na siebie patrzeć w lustrze. Obiecywałem sobie ostatnio, że oddam nieważny głos. Miałem ułożone w głowie, jak piszę na formularzu: "Chuj wam wszystkim w dupę". Ale stanąłem nad kartą do głosowania i zrozumiałem, że nie ma dość miejsca, żeby to estetycznie rozplanować. Graficznie tego nie widziałem.
Estetyka cię powstrzymała?
- No dobrze, nie tylko estetyka. Ja oczywiście drwię sobie z tego, jak narodowcy i prawica podnoszą głowę. Ale cień strachu jest. Zawsze mnie to trochę niepokoi, kiedy oni w ogóle pojawiają się w sondażach. Więc nie znalazłem w sobie odwagi, żeby zrezygnować z oddania ważnego głosu przeciwko tym ludziom. Przyjaciel mnie przekonał.
Co cię śmieszy?
- Przypadkiem usłyszane rzeczy. Ostatnio mój kolega rzekł na przykład tak o naszym wspólnym znajomym: - To jego niepicie to tymczasowe jest. Tymczasowe... Tymczasowe jak rząd tymczasowy na uchodźstwie . Mam cały zbiór takich złotych myśli moich znajomych, wszystko usłyszane przypadkiem, wyrwane z kontekstu.
I przetwarzasz?
- Niewątpliwie to gdzieś we mnie zostaje. Ludzie, jak wiesz, mają taką skłonność, że jak sobie dziabną jednego czy dwa głębsze, to wspaniale mówią. Potrafią sklecić takie zdania, że Masłowska by tego nie wymyśliła. A ja Masłowską cenię za jej słuch językowy.
Lecisz na frazę, co?
- Oj, lecę. Jestem strasznym psem na frazy.
Urzekło cię ostatnio coś z tej kategorii?
- Pewnie. Białystok, późny wieczór, idę po papierosy. Pod monopolowym stoją pan i pani. Żulia białostocka, głęboka patola. Widzę, jak ta pani opiera się o ścianę, coś tam majdruje przy nielicznych już włosach. On na nią łypie i mówi po chwili: - Nie czochraj się, kurwo . Takie zdania mógłbym sobie wyhaftować na makatce.
A co cię smuci?
- No niestety, w takim głębokim ujęciu - nic. Powierzchownie oczywiście sporo. Od mojego przemijania po dramaty innych. Tylko z dramatami jest jeden kłopot. Odbieramy je w takiej ilości zauważyłaś to? W każdych " Wydarzeniach" czy innych "Faktach" są trzy minuty wiadomości, a potem zaczynają się tak zwane dzieci. Chore, krzywdzone, upośledzone, biedne. Zostawiane w samochodzie. To są potworne historie. Ale dociera do mnie tego tyle, że przestałem to traktować serio. Bo nie jestem w stanie pochylić się nad każdym przypadkiem. Nie umiem potraktować tej tragedii z całą doniosłością, która jej się należy. Nie umiem jej już przeżyć.
To powiedz jeszcze, czego się boisz.
- Mógłbym odpowiedzieć, że boję się samotności. Ale samotni jesteśmy całe życie. Poza nielicznymi momentami, w których wydaje nam się, że rozumiemy się z kimś w stu procentach.
Na koncertach?
- Momentami tak. To jest sens tego wszystkiego. Wrażenie, że się nawzajem rozumiemy. Jest transmisja w obie strony. Chodzi mi o obcowanie z drugim człowiekiem w takim szerokim znaczeniu. Powiedzmy, że jesteśmy w bardzo udanym związku z kimś, kogo kochamy. Chciałoby się dzielić całkiem, wszystko i do końca. A to się udaje tylko chwilami. Człowiek jest zawsze w pewnym stopniu samotny. Zresztą ja mam na samotność taki chwyt: podchodzę do mojej Asi i mówię: - Możesz mnie przytulić . I działa. Więc nie boję się tego. Prawicy też się nie boję, za mali są.
Tak sobie tłumaczymy.
- Pamiętasz, w Warszawie ludzie myślący podobnie do nas wyszli na ulicę, żeby zatrzymać marsze prawicowe. No pasarán . Ja jestem legalistą. Tamci mają prawo iść. Powiedzmy, że ktoś ogłasza: - Jestem szalonym prawicowcem, ja i moi ziomusie w sile tysiąca chłopa za tydzień przejdziemy Marszałkowską pod hasłem: bij Żyda, ubij Cygana . Wtedy bym protestował. Ale dopóki oni mówią, że to marsz patriotyczny, wyrażający wdzięczność dla ojców naszego narodu, dla uczczenia 11 Listopada, nawet jeśli uznamy to za pozór, nie ma powodu, żeby im zabraniać. Należy bezwzględnie karać za mowę nienawiści, ale zabranianie na zapas to są przecież ich metody. Każdy musi mieć prawo do wygłaszania swoich poglądów, jakkolwiek idiotyczne by były. Dopiero ich wygłoszenie, jeżeli jest przestępstwem, powinno się spotkać z reakcją państwa. I to surową. Ale zakładanie, że ktoś coś powie czy zrobi, i wyrokowanie tylko na tej podstawie pachnie już autorytaryzmem.
Poszedłbyś w Marszu Szmat?
- Nie. Choć cierpię, gdy widzę kobiety, które same wchodzą w patriarchalny system myślenia.
Ja cierpię, gdy kobieta polityk mówi o parytetach, a potem strzela focha, że facet się zwrócił do niej tak jak do każdego kolegi.
- W porządku. Ja też nie godzę się na równe traktowanie, wolałbym jednak móc pozostać dżentelmenem wobec dam. Ale to nie znaczy, że kobieta ma nie mieć równych praw. Moje koleżanki to doskonałe prawniczki. Są lepsze merytorycznie od swoich kolegów, a zarabiają mniej. Wybaczam feministkom patos, formę, zacietrzewienie. Z jednej strony bronię równych praw, z drugiej - obrazu przedwojennego dżentelmena i takiejż damy. Chciałbym, żeby kobieta była damą i feministką jednocześnie, żeby świat to cenił i promował. Niech słowo "dama" nie wychodzi z obiegu. Feministkom nic się nie stanie, jeżeli pozwolą je ocalić. To ładne słowo.
Ty potrafisz się porozumieć z każdym. Nie jesteś radykałem. Nie jesteś fanatykiem.
- Bardzo nie lubię tego polskiego rzucania się na siebie. Możemy pookładać się czasem po ryjach, czasem nawet powinniśmy, ale niech to nie trwa cały czas! Nie trawię tej permanentnej wojny. Mniejsza, czy Kaczyński i Tusk ją rozpętali, czy są jej owocami. Patrzę na historię swojego państwa, tę świeżą, powiedzmy od XX wieku, i widzę, że jest możliwa współegzystencja wszystkich Polaków. Pod warunkiem że będziemy mieli wspólnego wroga; najlepiej z zewnątrz. Pamiętajmy, że to Macierewicz współtworzył KOR. Ludzie całkowicie od siebie różni umieli ze sobą współpracować. Więc niech nas, kurwa, kosmici zaatakują. Może to jest jakiś sposób na Polskę.
Twój wizerunek w mediach jest bardzo oszczędny. Mało cię tam. Nie wyskakujesz...
- ...z pudełka?
Z Pudelka! Ale to, co jest, jest spójne. Młody, inteligentny, wykształcony człowiek z dobrego domu. Wie, czyta, słucha. W przerwach między koncertami i nagrywaniem płyt ciężko pracuje. Czy to typowy wizerunek rapera?
- Ja z wielką niechęcią podchodzę do budowania swojego wizerunku, staram się go raczej defragmentować.
Dlaczego?
- Nie na tym polega muzyka, jej robienie i przekazywanie jej ludziom. Naprawdę.
Ale ludzi ciekawi, jaki jesteś. Co myślisz, co czujesz.
- Chętnie im o tym opowiem, jak się spotkamy. Wtedy widać więcej, ba, wtedy widać cokolwiek. Doskonale zdaję sobie sprawę, że wizerunek budowany w mediach to teatr bez specjalnych związków z prawdą.
Nie chcesz brać udziału w tym teatrze?
- Słabo się z tym czuję. Z tym, że jest jakiś drugi "ja". I nieprawda, że jestem jakoś szczególnie wykształcony. Skończyłem, powiedzmy, niepierwszorzędny uniwersytet. Pięcioletnie studia zajęły mi sześć lat, robiłem je zaocznie. Nie jestem też szczególnie oczytany. Ten medialny wizerunek jest budowany z bardzo przyjemnych cech, których trudno się wstydzić. Ale nie jest prawdziwy. To obrazek, nie człowiek z krwi i kości.
Jesteś grzecznym raperem? Co robisz po koncertach?
- Nie szaleję z fankami, jeżeli o to pytasz. Ożeniłem się z najwspanialszą kobietą na świecie. Bibki? Są. Zwykle koncert to okazja do spotkania ze znajomymi z całej Polski. Na ogół bardzo się lubimy. No i dajemy temu po nocach wyraz.
I co, leżysz potem pod stołem?
- Zdarza się.
Otoczony chmurą ziołowego dymu?
- Ale skąd. Stronię od używek. Wódeczkę - czasem.
Jest mniej szkodliwa niż marihuana?
- Znacznie bardziej. Jestem za legalizacją, przede wszystkim za tym, byśmy przestali za to karać. Natomiast sam stronię, bo mam słabą silną wolę. Jak mi proponują, to biorę blanta, żeby z dobrego serca podać dalej. Zresztą wiesz, wbrew temu, co mówią o branży, nie jest tak, że na każdym bekstejdżu jest stosowne lusterko do usypywania ścieżek. Nikt się nie skrzywi, gdy odmówisz. Wystarczy, że zacząłem palić jako gówniarz, tylko dlatego, że byłem dzieckiem swojej epoki. Do dziś zresztą uważam, że człowiek z papierosem wygląda mądrzej. I staram się nie sprawdzać, z czym jeszcze się dobrze wygląda.
Stresujesz się, gdy masz grać?
- Jasne. To jest jednak wysiłek dla układu nerwowego.
Nadal masz tremę?
- Nigdy paraliżującą, ale niekiedy dużą. Zwykle objawia się ziewaniem. Powiadają, że jak przestajesz mieć tremę, to pora skończyć z graniem. Zdarzało mi się być wyluzowanym przed koncertem i potem łapałem się na tym, że nie jest tak świetnie, jak powinno być. Koncert ma swoją chemię. Bywało, że nie do końca ją czułem. Nie ma żadnej reguły, przepisu na udany występ. Ale napięcie obraca się zwykle w dobrą energię.
Twój pogląd na piractwo jest poglądem twórcy czy prawnika?
- Prawo autorskie, do którego się przyzwyczailiśmy, które ugruntowało się w XX wieku, nie przystaje do czasów, w których żyjemy. Pewną odpowiedzią na to jest ruch open source. Niestety, nie stanowi rozwiązania wszystkich problemów. Bo się nie opłaca. Przyszłość leży - Ameryki tu nie odkryję - w cyfrowej i legalnej dystrybucji muzyki, ale też filmów czy seriali. iTunes rośnie z roku na rok, ale dopóki to się nie ugruntuje to, że tak strawestuję Koterskiego, wszyscy jesteśmy piratami.
A Spotify, Dezeer?
- To jest furtka, która przenosi nas krok bliżej rewolucji. Choć oczywiście buntuję się przeciwko temu, ile z dystrybucji na takich platformach dostają artyści. Z iTunes dostajemy więcej niż ze Spotify. Ale i tak cieszy mnie, że taka dystrybucja rośnie. To dobra alternatywa dla tradycyjnych nośników.
Więc nie czujesz się krzywdzony przez nowe formy dystrybucji?
- Nie mam pretensji. Rynek nigdy nie będzie dawał wszystkim po równo. Koncerny, które walczą z piractwem i stawiają na sprzedaż nośników, popełniają ciężki grzech krótkowzroczności. Czasy się zmieniły. Nigdy nie powiedziałem, że ściąganie płyt czy filmów z internetu powinno być karane kamienowaniem, bo - oględnie mówiąc - popadłbym w potworną hipokryzję. Jeżeli moi znajomi mówią mi, że oglądają serial, którego u nas nie ma, to sprawa jest jasna. Zasłonę miłosierdzia spuśćmy na to, w jaki sposób wszyscy zobaczyliśmy oba sezony "House of Cards". Piątej części "Antologii" Pawluśkiewicza nie dało się kupić w sieci. Nadludzkim wysiłkiem powstrzymałem się od ściągnięcia jej nielegalnie. Musiałem znaleźć czas, wsiąść w samochód, jechać do Empiku, wyszukać, kupić. Na tradycyjnym nośniku! Dopóki ściągnięcie w sposób nielegalny jest prostsze od tego legalnego pozyskania, trudno mówić o uczciwej konkurencji.
Nie opłaca się już nagrywać płyt? Czy płyty są już tylko podkładem dla koncertów?
- Wiem, że niektórzy nagrywają płyty tylko po to, żeby grać koncerty. Ja wciąż widzę w płytach sens, sedno. Może wynika to z tego, że nie jestem tak spontaniczny jak moi koledzy czy koleżanki. Oni potrafią zrobić z koncertów prawdziwe spektakle, zupełnie autonomiczne w stosunku do tego, co wydali na płytach. U nas koncert zawsze wyrasta na gruncie muzyki z płyt, niezależnie od tego, jak jest ciekawie i żywiołowo.
Skończyłeś studia, kończysz aplikację, zdajesz egzamin radcowski. Będzie taki moment, że będziesz już tylko prawnikiem, nie raperem?
- Boję się tego pytania. Łączenie tych dwóch światów jest bardzo trudne. Oba na tym i cierpią, i zyskują. Uważałbym życie tylko w jednym z nich za szalenie nudne i ubogie. Gdyby nie to, że po każdej płycie jest jej premiera i są koncerty, pewnie bym pisał więcej. Lubię grać, ale obcowanie ze swoim odbiciem w oczach ludzi nie pomaga. Na koncercie masz być gwiazdą, taka jest twoja rola. Rozumiem to i akceptuję, tylko potem wracam do normalnego świata, choćby do prawniczej roboty. Bywa to bolesny zjazd.
Takie teksty jak " Miej wątpliwość" zostają w głowie na lata. Nie zapytam, skąd bierzesz pomysły, ale...
- Nie umiałbym odpowiedzieć. Wiem, co chcę przekazać; to pestka, większość czasu natomiast to szukanie sposobu, formy. Nie mówię nic nowego. Ale mówię o rzeczach ważnych dla mnie. Świat jest taki, jakim potrafimy go opisać.
Spędziłam sporo czasu, czytając komentarze pod twoimi utworami. Jesteś popularny, mimo to cię nie nienawidzą.
- Nie potrafię tego wyjaśnić. Inna rzecz, że nie jestem tak znany jak niektórzy moi koledzy po fachu, jestem przy nich małą myszką. I bardzo się cieszę, bo popularność tylko przeszkadza w tworzeniu. Nawet taka mikropopularność jak moja. W muzyce najfajniejsze rzeczy pochodzą od debiutantów, którzy jeszcze nie wiedzą, co ich czeka. Oni są najuczciwsi. To nie znaczy, że wydając szóstą czy siódmą płytę, jesteśmy kłamliwymi burymi sukami. Ale już wiemy, jak nas odbierają. I trudno nam się od tego uwolnić.
Nie dotyka cię hejterstwo.
- Nie. Nie mam konta na Facebooku. To są wszystko fałszywki. Jest jeden oficjalny fanpage .
Nie masz konta, bo?
- Uzależniłbym się natychmiast. Widzę, jak to wygląda u znajomych, ba, po sobie to widzę. Nawet nie mając konta na FB, człowiek wciąż sprawdza od nowa wiadomości w tych samych miejscach. Te wszystkie serwisy informacyjne, na których nie ma informacji. Czytanie bezsensownych rzeczy, które mnie kompletnie nie obchodzą, a jednak są tak atrakcyjnie podane, że ten głupi człowiek klika. No i jeszcze komentarze. Im bardziej ci ludzie mają wyraziste poglądy, tym bardziej ja chcę uciec. Wciąż się uczę, by nie przewijać artykułu w dół. Nie sprawdzać, co też mój ukochany statystyczny Polak w komentarzach rzekł. Jego największym błędem jest przekonanie, że ma coś mądrego do powiedzenia na każdy temat.
Wiesz, dlaczego ludzie to robią?
- Bo muszą.
Bo są samotni?
- Będziecie i tak samotni, kurwa. Może jakoś im to powiedzieć? Że to nic nie da. Żeby sobie odpuścili.
"Honyszke kojok". Często cię pytają, co znaczą te słowa z utworu "Kończ tę rozmowę"?
- Niestety nie, to nie jest superhit tej płyty. A żałuję. Chodziła za mną scena z "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz". "Honyszke kojok" - mówi Izaak Newton do swojej żony, która woła, że sznycel nań czeka.
Nie miałem pojęcia, co to znaczy, wiedziałem tyle, że to jidysz. Ogarnęła mnie obsesja. Internet milczał w tej kwestii. Mój przyjaciel Jose Manuel Alban Juarez miał znajomego. I ten znajomy, Ariel, młody Izraelczyk, pracował przy konferencji pod nazwą bodaj "Dzieci Holocaustu". Znakomita większość przybyłych poza tym, że mówiła po hebrajsku, mówiła też w jidysz. Manu, znając moją obsesję, poprosił Ariela, by zapytał kogoś z gości o znaczenie tych słów. "Honyszke kojok", czyli - jak się okazało - "Nie mam siły, już nie mogę". Urzekała mnie ta fraza i zwłaszcza to, jak Izaak mówi to do swojej żony. Trochę w tym czułości, trochę irytacji. Ale najbardziej pociągała mnie zagadka językowa. Poczułem się jak odkrywca.
Wielką radość sprawia mi, kiedy na koncercie to gramy i mogę wychylić mikrofon w stronę publiczności, a ta publiczność chórem odpowiada: " Sznycel oczekuje!". Mam wtedy naiwne wrażenie, że coś ocaliłem.
Zapytano cię kiedyś, dlaczego nie rapujesz o miłości. Powiedziałeś, że nie śmiesz po takich mistrzach jak Przybora.
- Uświadomiono mi potem, że to nie jest prawda. Są dwa numery. Jeden ze znakomitą łódzką wokalistką i raperką Lilu "Mów do mnie", a drugi to "7/4". W tych tekstach dotykam tego tematu najmocniej jak potrafię. Chyba już dalej nie pójdę. Bo cały czas mam w głowie słowa Przybory: "Odbiorco" - Oleńko!
"Przyznaj, czy nie dość ci
Milionów piosnek o miłości
O tym jak do się lgną dorośli
I kaczy drób do roślin?
Czy nie powinna już przenikać
Do pieśni inna tematyka?
Czy nie czas tamtej przerwać przerwą
I śpiewać z werwą
Tak:
Spinoza - Nie imię to dziewczyny..."
Pamiętasz tę piosenkę? Słuchaj, zgadzam się z teorią, że wszystko, co stworzono, jest o miłości. W ten czy inny sposób. To nawet kuszące - interpretowanie wszystkiego przez miłość. Wtedy " Mein Kampf" też jest o miłości - o chorej miłości do samego siebie i do własnej rasy. O tym, co się z miłością nieodmiennie łączy, czyli o nienawiści. Niech będzie. Skoro wszystko jest o miłości, to ode mnie, człowieka o naprawdę przerośniętym gruczole przekory, nie usłyszycie na ten temat już ani słowa.
Adam "Łona" Zieliński . Rocznik '82. Raper inteligencki, prawnik, producent muzyczny. Zaczynał w 1999 r. Dziś ma własną wytwórnię - Dobrzewiesz Nagrania. Teledysk do "To nic nie znaczy", drugiego singla z najnowszej płyty "Cztery i pół" (2011 r.) błyskawicznie osiągnął ponad milion odsłon na portalu YouTube. Wraz z Webberem wyróżniony tytułem Artystów Roku przez portal Popkiller i magazyn Aktivist.
Aleksandra Zielińska . Żyje serialami i żyje z seriali. Pisała dla Foch.pl i dla Publio. Czyta po pięć książek jednocześnie. Chce być sprzątaczką w HBO.